img
Küreselleşen enerji ticaretinde Türkiye: Sosyal ağ analizi uygulaması
Tez Türü Doktora
Ülke Türkiye
Kurum/Üniversite Kastamonu Üniversitesi
Enstitü Sosyal Bilimler Enstitüsü
Anabilimdalı İşletme Ana Bilim Dalı
Tez Onay Yılı 2022
Öğrenci Adı ve Soyadı Mustafa YÜCEL
Tez Danışmanı PROF. DR. EROL TURAN
Türkçe Özet Kalkınma ve ekonomik istikrarın en temel gerekliliklerinden biri olan enerjinin maliyetini düşük tutmayı başaran devletlerin küresel mecrada üstünlük sahibi olabilmeleri, enerji kaynaklarının devletler boyutunda stratejik önem taşımasına sebep olmuştur. Söz konusu stratejik değer, başta petrol, doğal gaz ve kömür olmak üzere halen yüksek oranda fosil yakıtlardan oluşan enerji kaynaklarının ticaretinde sıra dışı bir rekabetin oluşmasında etkili olmuştur. Zira enerji kaynakları ticareti, sadece kâr amacı taşıyan bir ticaret olmanın ötesinde, hükümetlerin çeşitli politik amaçlarında koz olarak kullandıkları bir araç haline gelmiştir. Bahsi geçen konu, enerji arz güvenliği meselesinin ciddiyetini artırmış, enerji ticaret ağlarının ülkelerin kendi çıkarları uyarınca geliştirdikleri politikalar doğrultusunda şekillenmesine sebep olmuştur. Güçlü ve zayıf bağlarla oluşan bu ağlarda yer alan aktörler ise, kendilerine has koşulların etkisinde çeşitli özelliklere sahip olmakta, kurdukları ilişkiler ile ağ içerisinde farklı rollerde yer almaktadırlar. Türkiye'nin enerji ticaret ağını ampirik verilerin ve matematiksel yöntemlerin kullanımını esas alan sosyal ağ analizi yöntemi ile incelemeyi amaçlayan bu çalışmada, söz konusu ağın küresel enerji ticareti içerisindeki büyüklüğü ve ağ yoğunluğu özelliklerinin yanı sıra, ağdaki aktörlerin ilişkisel bağları, merkezilik ve aracılık dereceleri ortaya çıkarılarak konuya yönelik ileriki çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.
İlgilizce Özet The fact that the countries have successfully managed the energy costs became superior in the global arena has leaded energy resources to have strategic importance in the dimension of states, as energy is one of the most fundamental requirements of development and economic stability. The aforementioned strategic value caused an unusual competition in the trade of energy resources, which still consisted of fossil fuels, especially crude oil, natural gas, and coal. Therefore, beyond being just a profit-oriented trade, the trade of energy resources has become a tool that governments use as a trump card for various political purposes. Hence, the vitality of energy security has increased, and the energy trade networks have been shaped in line with the countries' own interests. These networks, formed by strong and weak relationship ties, have actors that possess various characteristics under the influence of their conditions, which leads them to take place in different roles determined by the affiliations they established. This study examines Turkey's energy trade network by applying the social network analysis method that uses empirical data and mathematical methods. In the study, the size and density of the subject network were found and compared in the global trade of energy resources. Furthermore, by examining the relational ties and revealing the centrality and intermediation degrees of the actors in the network, suggestions were made for future studies on the subject.