| Türkçe Özet |
Bu tez çalışmasında cyprodinil, glyphosate isopropilamin tuzu ve indoxacarb etken maddeli ticari pestisit formülasyonlarının dar pençeli kerevitteki (Pontastacus leptodactylus) toksik etkileri araştırılmıştır. İlk etapta boy ve ağırlık ortalamaları sırasıyla 43,7±0,2 g ve 11,0±0,1 cm olan her iki cinsiyetten yetişkin 160 adet dar pençeli kerevit bireyi 96 saatlik akut toksisite testinde pestisitlerin farklı konsantrasyonlarına maruz bırakılmış ve ölümler kaydedilerek pestisitlerin bu tür için LC50 değerleri hesaplanmıştır. İkinci etapta ise ortalama ağırlık ve boyları sırasıyla 45,4±0,3 g ve 12,1±0,1 cm olan her iki cinsiyetten yetişkin 120 adet dar pençeli kerevit bireyi 3 tekerrürlü düzenekte 96 saatlik subletal akut toksisite testine (belirlenen LC50 değerlerinin %20'si kullanılarak) tabi tutulmuştur. Her iki deneyde de herhangi bir maddeye maruz bırakılmayan kontrol grubu kullanılmıştır. Subletal testin sonunda akvaryum başına 3, grup başına toplamda 9 kerevitten hemolenf ve hepatopankreas numuneleri alınmış ve bu numuneler hemolenf biyokimyasal parametrelerinin, antioksidan enzim aktivitelerinin, histopatolojik değişimlerin ve genotoksik etkinin belirlenmesinde kullanılmıştır. Elde edilen verilere göre cyprodinil, glyphosate isopropilamin tuzu ve indoxacarb etken maddeli ticari pestisit formülasyonlarının LC50 değerleri sırasıyla 18,402; 59,715 ve 13,133 mg/L olarak bulunmuştur. Subletal toksikoloji testi sonuçlarına göre cyprodinil etken maddeli pestisitin dar pençeli kerevitte oksidatif hasara, bağışıklık yanıtın harekete geçmesine, antioksidan sistemin baskılanmasına ve şiddetli hepatopankreas hasarına yol açtığı tespit edilmiştir. Glyphosate isopropilamin tuzu etken maddeli pestisite maruz bırakılan grupta hafif şiddette hepatopankreas hasarı belirlenirken çok şiddetli genotoksisite meydana geldiği müşahede edilmiştir. Son olarak indoxacarb etken maddeli pestisitin ise oksidatif hasar ve hepatopankreasta ciddi histopatolojiye neden olduğu saptanmıştır. Elde edilen LC50 değerleri, bahsedilen pestisitlerin nicel olarak toksisitesinin dar pençeli kerevitte düşük olduğuna işaret etmektedir. Dolayısıyla bu denli yüksek konsantrasyonların su kaynaklarında bulunması ihtimali olmadığından bu pestisitlerin kullanımının doğal dar pençeli kerevit popülasyonları açısından riski düşüktür. Fakat yine de dar pençeli kerevitlerin bulunduğu sularda cyprodinil, glyphosate isopropilamin tuzu ve indoxacarb konsantrasyonlarının izlenmesi önerilir. Bununla birlikte glyphosate isopropilamin tuzu grubunda tespit edilen şiddetli genotoksisite dikkate değer bir bulgudur. Tüm canlılarda DNA aynı yapıda olduğundan, glyphosate isopropilamin tuzu maruziyetinin bu pestisitle temasa geçen insanlar ve diğer canlılar açısından da potansiyel tehlike arz edebileceği öngörülmektedir. Bununla birlikte bu araştırmada elde edilen sonuçlar bu pestisitlerin dar pençeli kerevitteki akut toksik etkilerini ortaya koymuştur. Bunların toksikoloji alanındaki bilgi boşluğunun doldurulması maksadıyla gelecekteki çalışmalarda kronik toksik etkilerinin de belirlenmesi gerekmektedir. |
| İlgilizce Özet |
In this thesis study, the toxic effects of commercial pesticide formulations with active ingredients cyprodinil, glyphosate isopropylamine salt and indoxacarb on narrow-clawed crayfish (Pontastacus leptodactylus) were investigated. In the first stage, 160 adult narrow-clawed crayfish individuals of both sexes, whose average height and weight were 43.7±0.2 g and 11.0±0.1 cm, respectively, were exposed to different concentrations of pesticides in the 96-hour acute toxicity test, and the LC50 values of the pesticides for this species were calculated by recording the mortalities. In the second stage, 120 adult narrow-clawed crayfish individuals of both sexes, with average weight and length of 45.4±0.3 g and 12.1±0.1 cm, respectively, were subjected to a 96-hour sublethal acute toxicity test (by using 20% of the determined LC50 values) in a 3-replication setup. A control group that was not exposed to any substance was used in both experiments. At the end of the sublethal test, hemolymph and hepatopancreas samples were taken from 3 crayfish per aquarium, a total of 9 crayfish per group, and these samples were used to determine hemolymph biochemical parameters, antioxidant enzyme activities, histopathological changes and genotoxic effect. According to the data obtained, the LC50 values of commercial pesticide formulations with active ingredients cyprodinil, glyphosate isopropylamine salt and indoxacarb were found to be 18.402, 59.715 and 13.133 mg/L, respectively. According to the results of the sublethal toxicology test, it was determined that the pesticide with active ingredient cyprodinil caused oxidative damage, activation of the immune response, suppression of the antioxidant system and severe hepatopancreas damage in narrow-clawed crayfish. While mild hepatopancreas damage was detected in the group exposed to pesticide with active ingredient glyphosate isopropylamine salt, very severe genotoxicity was observed. Finally, it was determined that the pesticide with active ingredient indoxacarb caused oxidative damage and serious histopathology in the hepatopancreas. Obtained LC50 values indicate that the quantitative toxicity of the mentioned pesticides is low in narrow-clawed crayfish. Therefore, the use of these pesticides poses a low risk to natural narrow-clawed crayfish populations as such high concentrations are unlikely to be found in water sources. However, it is still recommended to monitor cyprodinil, glyphosate isopropylamine salt and indoxacarb concentrations in waters where narrow-clawed crayfish inhabits. Moreover, the severe genotoxicity detected in the glyphosate isopropylamine salt group is a remarkable finding. Since DNA has the same structure in all living beings, it is predicted that glyphosate isopropylamine salt exposure may pose a potential danger to humans and other living beings that come into contact with this pesticide. Furthermore, the results obtained in this study revealed the acute toxic effects of these pesticides on narrow-clawed crayfish. Their chronic toxic effects also need to be determined in future studies in order to fill the gap in the toxicology field. |
