img
Orman köylerindeki sosyoekonomik değişimin orman alanları üzerine olan etkilerinin belirlenmesi (Kastamonu ili örneği)
Tez Türü Doktora
Ülke Türkiye
Kurum/Üniversite Kastamonu Üniversitesi
Enstitü Fen Bilimleri Enstitüsü
Anabilimdalı Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Tez Onay Yılı 2018
Öğrenci Adı ve Soyadı Alper BULUT
Tez Danışmanı DR. ÖĞR. ÜYESİ YAVUZ GÜLOĞLU
Türkçe Özet İnsanlar, teknolojik imkânların artması ile birlikte sosyal ihtiyaçlarını daha hızlı ve kolay olarak elde edebilmek için kırsal bölgelerden büyük şehirlere sürekli göç etmektedirler. Bu göç süreci özellikle 1980'li yıllardan sonra daha da hızlanmış ve hem göç alan hem de göç veren bölgelerde önemli derecede kültürel, ekonomik, sosyal ve siyasal tüm bunlara bağlı olarak arazi kullanımında değişimlere olmuştur. Özellikle bu değişimler, kırsal nüfusun %9'unu oluşturan orman köylülerinin yaşadığı orman köylerini etkilemiştir. Bu çalışmada; Kastamonu ili orman köylerinde, 1970'li yıllardan günümüze yaşanan sosyoekonomik değişikliklerin ve ormanlık alanlarda yaşanan alansal değişimin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Sosyoekonomik değişimin belirlenmesi amacı doğrultusunda Kastamonu ilinde 39 orman köyünde yaşayan 55 yaş ve üzeri 401 orman köylüsü ile yüz yüze anket çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Ayrıca aynı köyler için Landsat uydu görüntüleri kullanılarak 1975-1990, 1990-2000 ve 2000-2016 yıllarını kapsayan üç dönem için ormanlık alanlar kontrollü sınıflandırılarak belirlenmiştir. Anket çalışması ile elde edilen veriler ile ormanlık alanlara ilişkin bilgiler için yüzde analizi yöntemi, Ki-kare testi, Korelasyon, Varyans analizi gibi birçok yöntem kullanılarak istatiksel analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda, Kastamonu ili orman köylülerinin %64'nün bugünkü ekonomik durumlarının 1970'li yıllara kıyasla daha iyi olduğu belirlenmiştir. Ankete katılanların %36'sının aylık gelirlerinin 330$'ın altında olduğu, %37'sinin ise hiçbir ek gelir getirici faaliyet gerçekleştiremediği tespit edilmiştir. Orman köylerinde evlerin inşasında ağaç malzemeye olan ihtiyacın yoğun bir şekilde azaldığı, yakacak odun tüketiminde ise kısmi bir azalma yaşandığı belirlenmiştir. Ayrıca orman suçu sayısının da azaldığı sonucuna erişilmiştir. Bununla birlikte çalışmanın gerçekleştirildiği 39 orman köyünde 1975 yılında 44 265,6 hektar ormanlık alan bulunduğu, 1990 yılında bu miktarın 37 649,8 hektara gerilediği, gerilemenin 2000 yılında da devam ettiği ve 34 394,4 hektar olduğu belirlenmiştir. 2000 yılından 2016 yılına ise 9 251,7 hektar artış göstererek 43 646,1 hektara ulaşmıştır. Elde edilen tüm sonuçlar ışığında özellikle orman köylülerinin yerlerinde kalkındırılmaları, orman köylerinden ayrılmış genç nüfusun geri getirilmesi ve orman köylülerinin refah düzeylerini arttırıcı öneriler getirilmiştir.
İlgilizce Özet Because of the increasing technological opportunities, people have continuously migrated to larger cities from rural areas to meet their social demands faster and easier. These migrations accelerated especially after 1980's, and it resulted in land use/land cover changes in regions due to cultural, economic, social and political developments. The changes in land use/land cover have affected forest villages that constitute 9% of the population of rural areas. In this study, it was aimed to determine the changes in the socioeconomic situations of the forest villagers as well as the changes in the acreage of forested land in forest villages following 1970's in Kastamonu city, Turkey. In order to define the socioeconomic situations of the forest villagers, face-to-face questionnaires with 401 forest villagers age 55 or older were conducted in 39 forest villages. In addition, forested lands for three time periods of 1975-1990, 1990-2000 and 2000-2016 were examined using the Landsat Satellite Images for the same forest villages. Using the data from the questionnaires and the Landsat images, several statistical analysis including percent analysis method, chi-square test, t-test and correlation analyses were utilized. As a result, it was found that 64% of the forest villagers in Kastamonu city have better economic situations today in comparison to 1970's. The 36% of the questionnaires have a monthly income lower than 330$, while 37% of them have no additional income. It was revealed that the demand of the forest villagers on wood products for construction has substantially decreased since 1970's, while the demand on firewood has relatively reduced. Recently, the rate of forest crime conducted by forest villagers has also reduced since 1970's. As for the acreage of forested lands within these forest villages, the total forested land was 44 265,6 hectare in 1975, and it decreased to 37 649,8 hectare in 1990, and to 34 394,4 hectare in 2000. From 2000 to 2016, the total forested land reached to 43 646,1 hectare increasing by 9 251,7 hectare. Based on the results attained in this study, this dissertation suggests the development of forest villages, convincing of young populations to return back to their villages, and enhancement of the socioeconomic situations of the forest villagers.