| Tez Türü | Doktora |
| Ülke | Türkiye |
| Kurum/Üniversite | Necmettin Erbakan Üniversitesi |
| Enstitü | SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
| Anabilimdalı | İSLAM TARİHİ ve SANATLARI |
| Tez Onay Yılı | 2023 |
| Öğrenci Adı ve Soyadı | Mustafa ÇAVUŞOĞLU |
| Tez Danışmanı | Prof. Dr. İsmail Hakkı ATÇEKEN |
| Türkçe Özet | Hz. Osman döneminde ivme kazanan denizcilik faaliyetlerinin ilk denemeleri, Hz. Peygamber döneminde başlamıştır. Kıbrıs Adası'nın fethi, bazı adalara düzenlenen askerî seferler ve Zâtüssavârî Muharebesi (Direkler Savaşı) bu faaliyetleri zirveye çıkarmakla kalmamış; aynı zamanda İstanbul seferlerinin zeminini hazırlamış, ancak bazı doğal nedenlerden dolayı İstanbul fethi gerçekleşmemiştir. Bu yoğun askerî hareketlilik esnasında ticarî aktivite hızlanmış, bölgede Bizans İmparatorluğu'nun tekelinde olan askerî ve ticarî hâkimiyet, Müslümanların eline geçmiştir. Arap Körfezi'ne yakın yerlere kurulan Basra ve kûfe ordugâh şehirleri, kısa zamanda büyük ticaret merkezlerine dönüşmüş, dünya ticaretinde önemli merkezler kabul edilen Hindistan ve Çin ile ekonomik bağ kurulmuştur. Böylece Uzak Doğu'nun kıymetli madenleri, köleleri, ipek kumaşları ve baharatları batıya; batının fildişi, inci, köle ve hurma gibi batıya has gıda maddeleri Uzak Doğu'ya ihraç edilmiştir. Müslümanlar bunu gerçekleştirirken teknolojisini transfer ettikleri Bizans ve Hint gemilerini geliştirerek bu gemileri kendi kültürel yapılarına uyarlamakla kalmamış, sonraki dönem denizciliğine büyük katkı sunmuştur. Buna rağmen Akdeniz Havzası'nda fethedilen adaların Müslümanlar tarafından iskân edilmemesi, zamanla gelişen denizcilik teknolojisine ayak uyduramama, tersanelerin zamanında uygun şekilde ıslah edilememesi ve denizciliğe duyulan ilginin azalması gibi sebeplerle Müslümanlar, denizlerdeki hâkimiyetlerini kaybetmiştir. Araştırmanın amacı, İslâm tarihinde ilk donanmanın ortaya çıkışı ve çıkış sebebi olurken; araştırmanın kapsamı ise, Hz. Peygamber, Râşit Halifeler ve Emevî Devleti'nin yıkılışıyla sınırlandırılmıştır. Araştırmada toplanan veriler; sentezlenerek rivayetçi, öğretici ve neden-nasılcı yöntemler kullanılarak sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: İslâm Tarihi, Hz. Peygamber, Hulefâ-yi Râşidîn, Emevîler, Donanma, Seyrüsefer, Denizcilik, Ticaret. |
| İlgilizce Özet | The first trials of maritime activities were established during Prophet (PBUH) and reached its ascendancy during Uthman. Not only Conquest of Cyprus, the military expeditions in several islands, and Battle of Zatüssavari (The Battle of Masts) reached its climax but also set a foundation for the conquest of Istanbul, however due to natural causes it wasn't able to take place. This intense military activity also brought trading with it. The military and commercial domination was monopolized by the Byzantine Empire in the region, which later passed into the hands of the Muslims. Basra and Kufa in the region of the Arabian Gulf which were established, turned into major trade centers of the world. Economic ties with India and China were established. Thus, the precious metals, slaves, silk cloths and spices of the Far East were sent to the West; ivory, pearls, slaves and Western food such as dates were exported to the Far East. Muslims did this by developing the Byzantine and Indian ships whose mechanizations they transferred while performing. Not only adapted these ships to their own cultural structures, but also made a great contribution to the maritime industry. However, in the Mediterranean Region the fact that the islands were not inhabited by Muslims, the inability to keep up with the technology, and the timely rehabilitation of the shipyards. Muslims lost their dominance in the seas. The aim of the research is the emergence of the first navy in the history of Islam and the reason for its emergence; The scope of the research is The Prophet (PBU) was limited by the Rashid Caliphs and the collapse of the Umayyad State. The data collected in the research; synthesized and presented using narrator, didactic and cause-how methods. Keywords: Islamic History, Prophet (PBU), Khulafa Rashideen, Umayyads, Navy, Navigation, Maritime, Trade. |
