| Türkçe Özet |
Bu tez çalışmasında Türkiye'nin asli orman ağacı türlerinden biri olan, ağaçlandırma çalışmalarında tercih edilen ve ıslah çalışmalarında en çok gelişme gösteren Pinus brutia Ten.'nin böcek zararına karşı bitki savunmasında rol oynayan biyoaktif bileşenlerinin klonal bazda belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla Antalya ili Düzlerçamı Kızılçam Tohum bahçesinde zarara yol açan ve Akdeniz havzasındaki en önemli yaprak zararlısı olan çam kese böceği (Thaumetopoea pityocampa (Den. And Schiff.) ve Thaumetopoea wilkinsoni Tams 1926) hasarına bağlı olarak Kızılçamda klonal bazda biyoaktif bileşenlerin değişimi araştırılmıştır. Düzlerçamı Kızılçam tohum bahçesinden 2021 yılının Şubat ve Ağustos aylarında 28 farklı klon ve her klona ait üç rametten 84 adet iğne yaprak numunesi alınmıştır. Antalya Düzlerçamı Kızılçam klonal tohum bahçesinden klon ve rametlere göre örneklenen iğne yapraklar üzerinde yapılan biyokimyasal analizler ile; fotosentetik pigment (kl-a, kl-b, toplam klorofil ve karotenoid), prolin, toplam fenolik madde miktarı, toplam flavonoid madde miktarı, prolin miktarı, PAL, SOD, POD, CAT, APX, PPO, tannik asit, gallik asit, sinnamik asit, kafeik asit, ferulik asit, mirisetin, naringenin, krisin, kateşin, rutin trihidrat, yaprak kutikula kalınlığı bağımlı değişkenleri için 1. dönem (Şubat) ve 2. dönem (Ağustos) örneklemelerinden elde edilen verilerde bu değişkenler üzerinde bağımsız değişkenlerin (klon, kese sayısı, dönem ve klon*kese sayısı) interaksiyonunun belirlenmesi için istatistiki analiz yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre kl-a, kl-b, toplam klorofil miktarı, karotenoid, flavonoid, mirisetin ve naringenin için dönem ve klon faktörünün etkili olduğu, PPO ve CAT üzerinde kese sayısı, dönem ve klonun etkili olduğu, PAL, toplam fenolik madde miktarı, prolin, tanen, gallik asit, rutin trihidrat, kateşin, kutikula, POD ve SOD üzerinde dönemin etkili olduğu, kese sayısının, dönemin, klonun ve kese sayısı*klonun sinnamik asit üzerindeki etkisinin istatistiki olarak anlamlı olduğu, kafeik asit üzerine dönem, klon ve kese sayısı * klonun etkili olduğu, ferulik asit üzerine kese sayısı ve dönemin anlamlı etkisi olduğu, klon ve kese sayısı * klon interaksiyonunun krisin üzerinde istatistiki olarak anlamlı olduğu, kese sayısı ve dönemin APX üzerinde anlamlı etkisinin olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte; gentisik asit ve luteolin Şubat ve Ağustos ayı iğne yaprak örneklerinde tespit edilememiştir. Kuarsetinin, ellagik asitin ve epidermis için bağımsız değişkenler olan kese sayısı, dönem, klon ve kese sayısı*klon interaksiyonunun istatistiki olarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir. Çalışma sonucunda; Şubat ayı verilerine göre böcek hasarlarına karşı klonN8567, klonN8568, klonN8580, klonN8579, klonN8566, klonN8574, klonN8581, klonN8565, klonN8586, klonN8587 ve klonN8585'in numaralı klonların resistant olabileceği sonucuna varılmıştır. |
| İlgilizce Özet |
This thesis study aims to determine the bioactive components that play a role in plant defense against insect damage in Brutia pine (Pinus brutia Ten.), one of the major forest tree species of Türkiye, preferred in afforestation studies and the most developed in breeding studies, on a clonal basis. For this purpose, a bioactive explosion occurred on a clonal basis in Brutia pine due to the infection of the pine processionary moth (Thaumetopoea pityocampa (Den. And Schiff.) and Thaumetopoea wilkinsoni Tams 1926), which causes damage to the Brutia pine Seeds of Antalya province and is the most important leaf pest in the Mediterranean basin. 84 needle leaf samples were taken from 28 different clones and three ramets belonging to its clone in the Düzlerçamı Brutia pine seed depots in February and August 2021. With the biochemical analyzes performed on the needle leaves sampled according to the clones and ramets where the clonal seeds of Antalya Düzlerçamı Brutia pine were stored; Statistical analysis was performed to determine the interaction of independent variables (clone, ramet numbers, period and clone*bag nembers) on the data obtained from the 1st period (February) and 2nd period (August) for photosynthetic pigment (kl-a, kl-b, total chlorophyll and carotenoid), proline, total phenolic substance amount, total flavonoid substance amount, proline amount, PAL, SOD, POD, CAT, APX, PPO, tannic acid, gallic acid, cinnamic acid, caffeic acid, ferulic acid, myricetin, naringenin, chrysin, catechin, rutin trihydrate, leaf cuticle internal variables. According to the analysis performance, it was determined that the period and clone factor were effective for kl-a, kl-b, total chlorophyll amount, carotenoid, flavonoid, myricetin and naringenin, the number of bag, period and clone were effective on PPO and CAT, the period was effective on PAL, total phenolic substance amount, proline, tannin, gallic acid, rutin trihydrate, catechin, cuticle, POD and SOD, the period was statistically significant for bag number, period, clone, and bag number*clone on cinnamic acid, the period, clone and bag numbers*clone were effective on caffeic acid, the bag numbers and instantaneous significant effect on ferulic acid, the clone and bag numbers*clone interaction was statistically significant on chrysin, and there was a significant effect on bag numbers and periodic APX. However, gentisic acid and luteolin could not be detected in February and August needle leaf samples. Quercetin, ellagic acid and epidermis were independent variables for the number of bag, period, clone, and bag numbers*clone interaction statistics were not determined significantly. As a result of the study, it was concluded that clones numbered cloneN8567, cloneN8568, cloneN8580, cloneN8579, cloneN8566, cloneN8574, cloneN8581, cloneN8565, cloneN8586, cloneN8587 and cloneN8585 could be resistant to insect damage according to February data. |
