img
SÛFÎ İLMİNDE HAKİKÎ TEVHİD VE HAKİKÎ KULLUĞUN İFADESİ: CEM‘ VE TEFRİKA (FARK) KAVRAMLARI    
Yazarlar
Doç. Dr. Eyyup AKDAĞ
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye
Özet
Sûfîler, hâl ilmiyle temeyyüz etmiş bir zümredir. Bu zümre mensupları tevhîdihâlboyutundaidrakedilmesigerekenbirhususolarakkabul etmişlerdir. Tevhîdin hâle dayalı idrakini de kendilerine has bazı ıstılahlarla ifade etmişlerdir. İfade ettikleri ıstılahlardan birisi cem‘ ve tefrika kavramlarıdır. Sûfîler, cem‘ kavramıyla tevhidin aklın ötesinde, manevî zevk ve neşveye dayalı olarak idrakini kastederler. Bu manada tevhidin sûfî lisanındaki karşılığı cem‘dir. Cem‘ mertebesine ulaşan kul, duygu yoğunluğuna bağlı olarak kâinatta vuku bulan her şeyde gerçek fâilin Allah olduğunu ve Hakk’ın dışında da gerçek bir varlığın olmadığını müşâhede eder. Bu müşahededen sonra kul, tefrika hâline dönerek kulluk vazifelerini daha önce zevk ettiği tevhide uygun olarakyerine getirir. Sûfîler kul için her iki hâli yani cem‘ ve tefrikayı zorunlu görürler. Onlara göre cem‘ hâlini zevk etmeden yaşanan tefrika hâli yani kulluk boyutu yetersizdir. Bu da Allah’ın sıfatlarını inkârdır. Tefrikasız cem‘ ise zındıklıktır. Bu anlayışlarına bağlı olarak sûfîler, doğal olarak bazı suçlamalara da maruz kalmışlardır. Bu suçlamalardan birisi cebrîlik, diğeri ise hulûl ve ittihaddır. Bu makalede sûfîlerin cem‘ ve tefrika anlayışları ve bu anlayışlarına bağlı olarak da kendilerine yöneltilen bazı kelamî problemler irdelenmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı Harran Üniversitesi İlahiyat Dergisi
Dergi ISSN 1303-2054
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 12-2020
Sayı 44
Sayfalar 201 / 224
Doi Numarası 10.30623/harranilahiyatdergisi.812427
Makale Linki https://dergipark.org.tr/tr/pub/harranilahiyatdergisi/issue/58282/812427
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Atıf Sayıları
TRDizin 1
SÛFÎ İLMİNDE HAKİKÎ TEVHİD VE HAKİKÎ KULLUĞUN İFADESİ: CEM‘ VE TEFRİKA (FARK) KAVRAMLARI

Paylaş