img
Anadolu Selçuklu Dönemi Külliye Düzenlemesinde Cami ve Medrese'de Ortak Avlu Kullanımı     
Yazarlar
Öğr. Gör. Dr. Hatice DEMİR Öğr. Gör. Dr. Hatice DEMİR
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye
Özet
Anadolu’da külliye mimarisi, Anadolu Selçukluları ile birlikte 13. yüzyılda görülmeye başlar. İmaret olarak da bilinen bu yapı toplulukları genelde cami ve medreseden oluşur. Külliyelerin en önemli iki yapısı cami ve medrese ile avlunun plan şeması, birçok kültür çevresinden etkilenmiştir. Orta Asya Türk, Büyük Selçuklu ve Zengi mimarisi en önemlileridir.Anadolu Selçuklu külliyelerinde avlu, cami ve medrese plan şeması içerisinde bir kamusal alan oluşturacak şekilde düzenlenmiştir. Böylece tarihi süreç içerisinde, hem cami hem de medreseye ait ortak avlu düzenlemesi, külliye plan şemasında yerini almıştır. Cami ve medrese için ortak avlu kullanımının erken ve öncül örnekleri Zengi mimarisinden etkilenen Artuklu bölgesinde görülür. Mardin Şehidiye Mardin/Harzem Taceddin Mes’ud örnekleri, açık avlulu medrese plan düzenlemesi içerisinde “cami-yarım medrese kaynaşmaları” olarak ortaya çıkar. 13. yüzyıl ile birlikte, Kayseri Hacı Kılıç Cami ve Medresesi örneğinde olduğu gibi mescid, medrese içerisinde planlanan küçük bir olmaktan çıkmış ve serbest tasarımlı bir birim olarak yerini almıştır. Avlu ise artık hem cami, hem medrese arasında ortak avlu olarak tasarlanmaya başlamıştır.Daha sonra İlhanlı, Beylikler ve Erken Dönem Osmanlı külliye kuruluşlarında, cami-medrese odaklı külliyelerde ortak avlu düzenlemesi farklı yorumlar ile gelişimini sürdürmüştür.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD)
Dergi ISSN 1305-5992
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 07-2019
Sayı 30
Sayfalar 143 / 166
Doi Numarası 10.20427/turkiyat.478383
Makale Linki https://doi.org/10.20427/turkiyat.478383