| Yazarlar |
Doç. Dr. Gülten KÜÇÜKBASMACI
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| Menkıbeler velilere has keramet olarak adlandırılan olağanüstü olayları, hâlleri anlatan hikâyelerdir. Menkıbelerinin bir araya getirildiği eserlere ise menakıpname denilmektedir. Sözlü gelenekte bir velinin etrafında anlatılmaya başlayan menkıbeler zamanla yazıya geçirilir. Menakıpnameler tasavvuf tarihi, kültürü ve edebiyatı açısından önemli olduğu kadar tarihe de kaynaklık edebilmektedir. Bu çalışmanın konusu olan Şa‘bân-ı Velî Menâkıbı, XVII. yüzyılın başında Ömer Fuadî tarafından kaleme alınmıştır. Menakıpnameye konu olan Şeyh Şaban-ı Veli, tasavvuf tarihinde önemli bir yere sahip Halvetiyye tarikatının Şabaniyye kolunun kurucusu olup XVI. yüzyılda Kastamonu’da yaşamıştır. İstanbul’da medrese eğitimini tamamlayan Şaban-ı Veli, tasavvuf terbiyesini Bolu’da Hayreddin Konrapavî’den almıştır. Kurduğu tasavvuf kolu Anadolu dışında da etkili olmuştur. Tekkesinin bahçesindeki türbesi, Kastamonu halk kültüründe önemli bir yere sahiptir. Şaban-ı Veli’yle ilgili daha sonraki eserlere kaynaklık eden Ömer Fuadî’nin yazdığı menakıpnamenin pek çok kez istinsah edildiği anlaşılmaktadır. Menakıpname, müellifi tarafından “mufassal”, “mutavassıt” ve “muhtasar” olarak üç farklı hacim ve üslupla yazılmıştır. Muhtasar menakıpname 1877’de Kastamonu Vilayet Matbaasında bastırılmıştır. Bu matbu nüsha daha sonra Latin harflerine aktarılmıştır. Bu çalışmada Şa‘bân-ı Velî Menâkıbı’nın tespit edilen otuz altı el yazma nüshasının künyeleri verilmiştir. Menakıpnamenin kütüphane kataloglarında yer alan nüshalarından en eskisi 1620 tarihlidir. Otuz altı nüsha arasında mufassal menakıpnameye rastlanmamış ancak mutavassıt olarak nitelenen nüsha veya bu nüshadan istinsah edilen nüshalar bulunmaktadır. Kataloglara farklı eserlerin Şaban-ı Veli Menakıpnamesi olarak kaydedildiği de görülmüştür. Şa‘bân-ı Velî Menâkıbı, Türk menakıpname edebiyatı ve tasavvuf kültür tarihi için olduğu kadar Şaban-ı Veli hakkındaki en temel kaynak olduğu için de önemlidir. Müellifin sözlü gelenekte teşekkül eden menkıbeleri bir araya getirerek farklı uzunluk ve üslupta üç menakıpname kaleme alması menakıpnameyi sözlü ve yazılı icra bağlamı açısından da incelemeye değer kılmaktadır. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Turkish Studies - Language and Literature |
| Dergi ISSN | 2667-5641 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 12-2023 |
| Cilt No | 18 |
| Sayı | 1 |
| Sayfalar | 613 / 626 |
| Makale Linki | https://turkishstudies.net/language?mod=yazar_bilgi&user_id=36435 |
