| Yazarlar |
Doç. Dr. Gülten KÜÇÜKBASMACI
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| İslamiyet’in kabulüyle yeni bir kültür çevresine dâhil olan Türklerin ilk yazılıeserlerinden biri “Kutadgu Bilig”dir. İdeal devlet ve toplum düzenini ele alan eser yazıldığıdönemin zihniyet ve algısını yazılı bir metne dönüştürerek tespit etme imkânı verdiğindenson derece önemlidir. Makalede yazılı kültür ortamı bağlamında yazıyla üretilmiş bir metinolarak “Kutadgu Bilig”den yola çıkılarak 11. yüzyılda “söz” ve “yazı”nın nasıl algılandığıüzerinde durulacaktır.“Bitise kalır söz” (Söz yazılırsa kalır) denilen metinde yazılı kültür ortamına geçişle sözkarşısında farklı bir iletişim biçimi yaratan yazı yüceltilmektedir. Yazının yarattığı iletişimbiçimi “söz”ü kayda geçirerek sabitlediğinden değişmeye karşı kalıcı olanı temsil eder.Yazının, yüceltilmesini sağlayan bu özelliği aynı zamanda yazılı iletişim biçiminin aksayanyönlerini de doğurmaktadır. Eserde yazının; hesap tutmaya, tarihi kaydetmeye, kayıt tutmayayaradığından söz karşısında üstün tutulduğu görülmektedir. İnsanın faniliği karşısındayazının kalıcılığı yazı lehine olmuştur. Yazılı sözün söylenen sözden daha etkili kabul edildiğigörülmekle birlikte sözün güvenilirliği de devam etmektedir.Ağızdan çıktığı andan itibaren uçup giden sözün yazı karşısında zayıfladığını, 11. yüzyılagelene kadar geçen süreç içinde yazının üstünlüğünün artarak devam ettiğini, kalıcı olmanınyolunun yazı olduğunun kabul edildiğini eserde tespit etmek mümkündür. Buna rağmensözün yazı karşısında gücünü henüz tam olarak yitirmediği de görülmektedir. Kutadgu Bilig;söz ile yazı arasında, Türk kültür tarihinde icra ortamlarının değişim ve dönüşümün tespitiadına sözden yazıya geçiş sürecini anlamak açısından önemli bir metindir |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Motif Akademi Halkbilimi Dergisi |
| Dergi ISSN | 1308-4445 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 03-2021 |
| Cilt No | 14 |
| Sayı | 33 |
| Sayfalar | 1 / 23 |
| Doi Numarası | 10.12981/mahder.827741 |
| Makale Linki | https://dergipark.org.tr/tr/pub/mahder/issue/60650 |
