img
Dil Felsefesi Bağlamında Fuzuli’xxde Üç Kelime: ”Kalem Olsun, Kîl ve Kâl”   
Yazarlar
Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Malik BANKIR
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye
Özet
Dilin düşünceyle olan bağlantısı, Eski Yunan filozoflarından beri, önce felsefenin daha sonra da özellikle on dokuzuncu yüzyıldanitibaren dil biliminin temel konularından biri olmuştur. Dil ve düşünce ilişkisi yirminci yüzyıldan itibaren de tıbbın özeliklenörolojinin ilgilendiği daha sonra da diğer bilim dallarının da kendisinden çok faydalandıkları bir bilim dalı hâline gelmiş, dilbilimi temelinde birçok bilim dalı ortaya çıkmış, dil ve dil bilimiyle ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Öyle ki zamanla milletlerstratejilerini milletlerin dillerine göre belirlemeye başlamışlar. Çünkü milletlerin oluşumunda ve hayatlarında dil ve dinin rolü gözardı edilemeyecek kadar fazladır. Hatta Malinowski’ye göre dil, düşüncenin bir onaylayıcısı dolayısıyla edilgeni değil, bir aksiyontürü, bir etkenidir. Bu çalışmada Fuzûlî’nin kullandığı “kalem olsun, kîl ve kâl” kelimeleri üzerinde duruldu. Giriş bölümündedilin felsefi boyutu üzerine kısa bir bilgiden sonra bu kelimelerin, Fuzûlî’nin incelemeye tâbi tutulan metinlerinde nasıl ve ne şekildekullanıldığı incelendi. Bu kelimelerin sözlüksel, dil bilgisel, kültürel ve bağlamsal anlamları incelenmeye çalışıldı. İncelemedekalem kelimesinin bilinen manasının yanında “kırmak, kırılmak, budamak, kurumak…”; kâl(e) kelimesinin Arapça dil bilgisikuralına göre “etken geçmiş zaman görevinde dedi”; kîl(e) kelimesinin “edilgen geçmiş zaman görevinde den(il)di” anlamlarındada kullanıldığına dikkat çekildi. Yapılan inceleme sonucunda Fuzûlî i’nin bu kelimeleri kullanırken Türkçenin yanında Arapça veFarsçanın inceliklerine vukufiyeti, Türk kültürüne ve Türk dilinin nezaketine hâkimiyeti görüldü.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi
Dergi ISSN 2651-5148
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 12-2020
Sayı 14
Sayfalar 99 / 109
Makale Linki Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Atıf Sayıları

Paylaş