| Yazarlar |
Dr. Öğr. Üyesi Yasin ŞERİFOĞLU
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
Doç. Dr. Kaan YILMAZ
Türkiye |
| Özet |
| Türkçede ‘kovmak’ amacıyla kullanımı 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren metinlerle tanıklanabilen siktir kelimesiyle ilgili açıklığa kavuşturulması gereken birkaç konu vardır. Bunlardan ilki kelimenin kökeniyle ilgilidir. Türkçenin mevcut köken bilgisi sözlüklerinde kelimenin kökeniyle ilgili bir açıklama bulunamamaktadır. Argo sözlükleri de bu konuda bir açıklama içermez. Kelimeyi madde olarak alan belli başlı (güncel/genel) Türkçe sözlüklerin sadece biri (ÖTS) kökenle ilgili okuyucuyu doğrudan sik- biçimine yönlendirirken diğerleri de kelimenin alfabetik sıralamadaki yeri nedeniyle aynı yönlendirmeyi örtülü olarak yaparlar. Kelimenin ‘kaba’ kullanımı ve bugünkü ses yapısı ise bu yönlendirmeyi sorgulamaya engel olmaktadır. Kelimenin köken olarak sek-’e bağlanması bu yazının sonuçlarından biridir. Bu bağlama işlemi için sek- ve türevi olan biçimlerin Türk dilinin tarihi ve çağdaş diyalektlerindeki, ihtiyacı karşılayan örneklerine başvurulmuştur. Bu doğrultuda sek- kökeniyle temsil olunan temel anlamın ‘(sekerek) kaçmak, (sekerek) koşmak, topallamak’ yan anlamları üzerinden mecazlaşması ve sonunda sik- kelimesinin anlam olarak sek-’e bulaşmasıyla sonuçlanan sürece dikkat çekilmiştir. Açıklığa kavuşturulması gereken bir diğer konu siktir kelimesinin madde olarak sözlükte nasıl kullanılması gerektiğiyle ilgilidir. Kelimenin sözlüklerde sadece isim, sadece fiil veya hem isim hem fiil olarak madde başı yapıldığı tespit edilmiştir. Aslında bir fiil iken donarak anlam unsuru olarak da kullanılır hale gelen kelimenin hem fiil (siktirip gitmek) hem de isim olarak (siktir et-, siktir çek- vb.) sözlükte madde başı yapılmasının gerekliliği bu yazıda vurgulanmıştır. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi |
| Dergi ISSN | 2148-9599 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 10-2022 |
| Sayı | 30 |
| Sayfalar | 235 / 242 |
| Doi Numarası | 10.29000/rumelide.1192519 |
| Makale Linki | https://dergipark.org.tr/en/pub/rumelide/issue/73128/1192519 |
