| Yazarlar |
Doç. Dr. Bünyamin AYDIN
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| Cümlenin gramatik yapısı birden çok çözümlemeye imkân tanıdığında, metnin dolaylı muha-taplarına aitgramatik çözümlemeler, siyasî, itikadî ve fikrî eğilimlerin etkisine açık hâle gel-mektedir. Bu durumbağlamsal unsurların gramatik çözümleme üzerinde belirleyici olabileceği anlamına gelir. Bağlam ilegramatik çözümleme arasındaki ilişkiye dair tartışmaların bir tara-fında tüm dilsel bağlamlarda geçerligramatik çözümlemelerin üretilebileceği iddiası, diğer tarafında ise gramatik çözümlemenin birtakımsemantik sınırlılıklarla çevrili olduğu ve bağlam-sal koşullar tarafından yönlendirildiği savı yer almaktadır.Ebû Hayyân’ın Zemahşerî’ye yö-nelttiği eleştiri bu noktaya odaklanır. Zemahşerî, mefʻûlün fiile mukaddemolduğu cümlelerde ihtisas anlamının bulunduğu görüşündedir. Gramatik çözümlemenin dayanağının bağlamolma-sı gerektiğini savunan Ebû Hayyân’a göre ise ihtisas anlamının elde edilmesinde belirleyici unsurbağlamdır ve ifadenin salt dilsel yapısı üzerine kurgulanan bir çözümleme doğru sonuçlar vermeyecektir.Çalışmada bağlamın gramatik anlam üzerinde ne ölçüde belirleyici olduğu hu-susu tartışılacak; gramatikçözümlemenin niteliği ve gramatik yorum-bağlam ilişkisinin keyfiye-ti, Arap dili ve tefsir alanlarında önemliçalışmaları olan iki dilciden Ebû Hayyân’ın takdim-ihtisas ilişkisi konusunda Zemahşerî’ye yönelttiği eleştiriüzerinden değerlendirilecektir. Böyle-likle gramatik çözümlemenin dilsel referanslar dışında bir dayanağınınbulunup bulunmadığı sorusunun yanında bir gramatik kuralın tüm dilsel bağlamlarda geçerlilik kazanıpkazanmadığı sorusuna cevap aranacaktır. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Marife Dini Araştırmalar Dergisi |
| Dergi ISSN | 2630-5550 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 06-2020 |
| Cilt No | 20 |
| Sayı | 1 |
| Sayfalar | 95 / 117 |
| Doi Numarası | 10.33420/marife.714958 |
| Makale Linki | https://www.marife.org/marife/article/view/866 |
