img
XIII. YÜZYIL BÜYÜK MOĞOL ULUSUNDA KAĞAN VE HAN UNVANININ KULLANIMINA DAİR BİR İNCELEME   
Yazarlar
Dr. Öğr. Üyesi Çetin KAYA
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye
Özet
Yerleşik toplum kültürünün olmaz ise olmazlarından biri olan kişilere ait toplumsal statü göstergesi konargöçer toplumlarda da diğerlerinde olduğu kadar katı kurallara bağlı olmamakla birlikte varlığını göstermektedir. Böylelikle tarihin her döneminde birçok devlette olduğu gibi XIII. yüzyılda yaşamış olan Moğol hükümdarları da bazı unvanlar kullanmışlardır. Bu açıdan bakıldığında Büyük Moğol Ulusu içerisinde hükümdarlar tarafından kullanılan unvanların başında kağan ve han gelmektedir. Böylelikle çalışmamızda bu unvanlar esas alınmıştır. Araştırma kapsamında çeşitli dil ve yazım şekilleri incelenerek onların kullanımı ve birbirlerine olan üstünlükleri hakkında deliller aranmıştır. Bu hususta XIII. yüzyılda, gerçek adı Temüçin olan ilk hükümdarları Cengiz’den başlayarak sırasıyla Ögedey, Göyük, Möngke ve Kubilay gibi Büyük Moğol Ulusu hükümdarları incelenip onların dönemlerinde oluşturulmuş belgeler ayrıntılı olarak taranmıştır. Taranan bu belgeler içerisinde yazıtlar, yarlıklar (fermanlar), kronikler, nümizmatik veriler ve bazı tarihi kalıntılar bulunmaktadır. Söz edilen kaynaklardan elde edilen veriler ışığında unvanların ortaya ilk çıkış zamanlarından kısaca bahsedilmiştir. Sonrasında konumuza dönerek incelediğimiz dönemdeki kullanımları hakkında birtakım çıkarımlarda bulunulmuştur. Oldukça detaya inilerek günümüz unvanların günümüz algısından farklı bir anlayış ile kullanıldığı gözlemlenmiştir. Bu araştırma neticesinde elde edilen çıkarımlardan biri dönem itibarı ile iki unvanın eş zamanlı kullanımlarının olduğu şeklindedir. Buna ek olarak araştırılan iki unvan arasındaki tek farkın yazım şekli olduğu ve birinin diğerine herhangi bir üstünlüğünün olmadığı görüşüdür.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
Dergi ISSN 2147-2610
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 01-2020
Cilt No 8
Doi Numarası 10.33692/avrasyad.661403
Makale Linki http://dx.doi.org/10.33692/avrasyad.661403