Yazarlar |
Prof. Dr. Vusala MUSALİ
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
Özet |
XVI. yüzyıldan başlayarak Azerbaycanlı müellifler tarafından çeşitli şair tezkireleri kaleme alınsa da, Azerbaycan tezkirecilik tarihinin teorik açıdan sistematik olarak araştırılmasına, tezkirecilik tarihimizin ortaya konmasına teşebbüs gösterilmemiştir. Azerbaycanlı tezkireciler tarafından 40'tan fazla tezkirenin kaleme alınmasına rağmen, bunların çok az kısmı incelenmeye tabi tutulmuş ve yayınlanmıştır. Şimdiye kadar bazı Azerbaycan tezkireleri - Sadık Bey Afşar'ın "Mecmau'lHavas"ı, Merağalı Muhammed Hasan Han İtimadü's-Saltana'nın "Hayrat-ı Hesan"ı, Seyyid Azim Şirvani'nin "Tezkire"si, Muhammed Ağa Müctehidzade'nin "Riyâzu'l-Aşıkîn"i, Muhammed Ali Terbiyet'in "Dânişmendân-ı Azerbaycan"ı, Mir Muhsin Nevvâb'ın "Tezkire-yi Nevvâb"ı, Gulam Memmedli'nin "Tezkire"si ve Şahin Fazıl'ın "Tezkire"si Azerbaycan'da basılmıştır. Azerbaycan tezkirecilik tarihinin şimdiye kadar sistematik olarak öğrenilmemesinin bir sonucu olarak tezkire yazarı olan bazı Azerbaycanlı müellifler Fars kökenliymiş gibi gösterilmiştir. Makalede Azerbaycan tezkirecilik tarihi tanıtılmış, Azerbaycan tezkireleri sınıflandırılmış, onların dil ve yapı özellikleri, kapsadığı coğrafya ve dönem, yazıldıkları zaman ve mekan ilk kez olarak karşılaştırmalı bir biçimde incelenmiştir. Yürüttüğümüz araştırmaların sonucu olarak, Azerbaycan tezkire araştırmacılarının karşısında önemli meselelerin durduğunu ve birçok tezkirelerimizin kendi araştırmacılarını beklediğini söyleyebiliriz. XVI. yüzyılın ortalarından XX. yüzyılın başlarına kadar telif edilmiş Azerbaycan tezkirelerinin transkripsiyon ve çeviri metinleri yapıldıktan sonra tezkirelerin kendi dönemlerinin edebî ortamı kapsamında analizi yapılmalı, tezkireler esas alınarak edebiyyat eleştirisinin, tercüme sanatının, Azerbaycan ediplerinin diğer halkların ve ülkelerin edebiyat adamlarıyla edebî ve kültürel ilişkilerinin tarihi öğrenilmelidir |
Anahtar Kelimeler |
Makale Türü | Özgün Makale |
Makale Alt Türü | Uluslararası alan indekslerindeki dergilerde yayımlanan tam makale |
Dergi Adı | Turkish Studies |
Dergi Tarandığı Indeksler | ASOS |
Makale Dili | Türkçe |
Basım Tarihi | 01-2013 |
Sayı | 8 |
Makale Linki | Turkish Studies |