img
İDEA-DOĞA BAĞLAMINDA NEDENSELLİK İLKESİNİN KONUMU ÜZERİNE: İLKE, ZİHNİN BİR KATEGORİSİ Mİ YOKSA DOĞANIN DÜZENLİLİĞİNİ KAVRAMA ARACI MI?     
Yazarlar
Dr. Öğr. Üyesi Ömer Fatih TEKİN
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye
Özet
Nedensellik ilkesi, bilim felsefesi açısından oldukça önemli bir kavramdır. Doğada karşılaştığımız olayların neden gerçekleştiği üzerine düşündüğümüzde bu ilkenin varlığını keşfederiz. Ancak, bu ilke, bilen öznenin üretimi olarak mı yorumlanmalı, yoksa öznenin zihinsel üretiminden bağımsız doğanın düzenliliğini kavrama aracı olarak mı? Bu çalışma, nedensellik ilkesi üzerine düşünen iki filozofun (Hume ve Kant) görüşleri üzerinden şekillenecek ve bu ilkeyi de içeren doğa yasalarının doğanın düzenli bir yapıya sahip olduğunu kavrayabilmemize aracı olduklarını iddia edecektir. İnsan zihninden bağımsız bir şekilde doğanın düzenli olduğu üzerine kurulu böyle bir yaklaşım, nedenselliği kategorik bir forma dönüştüren yaklaşıma nazaran çağdaş yaklaşımlarda daha çok ilgi çekici bir konuma yerleşmiştir. İnsan zihninin doğanın yasalarına uyumlu olması, doğayı anlamak bakımından önemli görünse de insan ırkının yok olduğu bir durumda bile böyle ilkelerin doğadaki düzenliliği devam ettireceği aşikardır. Çalışma, idea-doğa kavramları üzerinden nedensellik ilkesinin konumunu doğanın düzenlilik içinde olduğu ve bu düzenliliği nedensellik gibi doğa yasaları aracılığıyla kavrayabileceğimiz varsayımı üzerinden şekillendirmeyi amaç edinmektedir. Aynı zamanda, Hume ile Kant’ın nedensellik anlayışlarının detayları verilerek çağdaş bilim felsefesinde Hume’cu literatür üzerinden nedensellik tartışmasının güncel durumunu özetlemektedir.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi)
Dergi ISSN 2618-5784
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 09-2024
Makale Linki https://dergipark.org.tr/tr/pub/flsf/issue/84514
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Atıf Sayıları

Paylaş