| Türkiye'nin Coğrafi İşaretleri arasında yer alan Taşköprü sarımsağı, Kastamonu yöresi halkının önemli gelir kaynaklarından biridir. Kendine has tadı, kendine has keskin keskin kokusu, kendine özgü rengi, flavon arttırıcı molekülleri ile (Allium sativum L.) mutfakların vazgeçilmezi haline gelmiştir. Ayrıca antioksidan kapasitesi, kükürt bileşikleri ve mineraller içermesi nedeniyle tıbbi amaçlar için de kullanılmıştır. Üstelik sayılan üstün vasıflarını, yüksek kuru madde içeriği diğer sarımsak genotiplerine göre uzun süre koruyabilir. Bu çalışma, tarlada (OF-TD; OF-KUC) ve sera koşullarında (GH-TD; GH-KUC) yetiştirilen Taşköprü sarımsağında baş verimi, depolanma süresi, besin elementlerinin değişimini belirlemek ve ayrıca taze yapraklarda ve dişlerde pigmentler, sekonder metabolitler, azotlu bileşikler, indirgen şeker, piruvik asit, lipit peroksidasyonu (malondialdehit) ve H2O2 (hidrojen peroksit) gibi bazı biyoaktif kimyasal bileşiklerin yetişme ortamına göre nasıl değiştiğini ortaya koymak için gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar yetişme ortamlarının incelenen tüm parametreler üzerinde önemli etki yaptığını göstermiştir (p<0.001). Örneğin, azotlu bileşikler OF-KUC ve GH-KUC örneklerinin taze yapraklarında, pigment, pürivik asit, glikoz ve sekonder metabolitler ise OF-TD ve GH-TD örneklerinin taze yapraklarında zengindir. Sarımsak dişlerinde ise OF-KUC ve GH-KUC örneklerinde pigment ve sekonder metabolit içerikleri daha fazla iken OF-TD ve GH-TD örneklerinde azotlu bileşikler, pürivik asit ve toplam karbon miktarı yüksektir. Mineraller açısından GH-KUC örnekleri K ve P, OF-TD örnekleri N, Mg, S ve Si ve OF-KUC örnekleri ise Ca, Na, Cl, Mn, Fe, Zn, Cu ve Se miktarınca zengindir. Sarımsak örneklerinde baş verimi ve depolama özellikleri açısından OFKUC ve GH-KUC örnekleri en yüksek değere sahip iken, GH-TD örnekleri ise en düşük değere sahip bulunmuştur. Tüm değerler göz önünde bulundurulduğunda OF-KUC ve GH-KUC örneklerinin incelenen parametreler açısından daha zengin olduğu, GH-TD örneklerinin ise fakir olduğu söylenebilir. Ayrıca Taşköprü sarımsağının seralarda sarımsak yetiştirilerek tarlada olduğu kadar besin değeri yüksek yeşil sarımsağın tüketiciye her mevsim sağlanabileceği ve depola süresi/raf ömrü uzun ürünlerin de elde edilebileceği sonucuna varılmıştır. |
Doç. Dr. Nezahat TURFAN
