| Yazarlar (1) |
Prof. Dr. Gülten KÜÇÜKBASMACI
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| Âşık tarzı edebiyat geleneği, sözlü kültür ortamında teşekkül etmekle birlikte zamanla şekillenen yazılı ve elektronik kültür ortamlarına da dâhil olarak günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Bu sebeple âşıkların şiirleri üzerinde yapılacak çözümlemeler kültürel sürekliliği, değişim ve dönüşümleri anlamada önemlidir. Her kültürün kelime hazinesi insanın çevresi ile arasındaki ilişkiyi yansıttığından Âşık Veysel’in şiirleri yaşadığı dönemin şahidi olarak görülebilir. Âşık Veysel, pek çok kurumsal ve geleneksel yapıda değişimlerin gerçekleştiği 1894-1973 yılları arasında yaşamıştır. Âşıklık geleneğinin canlı olarak yaşadığı Sivas’ın Emlek yöresinde yetişmiş, bir nevi çıraklık olarak niteleyebileceğimiz bir süreçle saz çalmayı ve usta malı söylemeyi öğrenmiştir. Sözlü kültür ortamının icracısı olarak geleneğe adım atan Âşık Veysel, yazılı ve elektronik kültür ortamlarında da geleneği icra etmiştir. Okuryazar olmamasına rağmen ilk yazdığı şiir yazılı bir kitle iletişim aracı olan gazetede yayımlanmış, ilk kurulan İstanbul Radyosunda geleneksel müziğe çok az yer verildiği bir dönemde sesini duyurmuş, köy enstitüleri gibi devrin önemli bir formel eğitim ortamında saz öğretmenliği yapmıştır. Âşık Veysel’in farklı kültür ortamlarında sanatını icra etmesi şiirlerini bu bağlamda da dikkate değer kılmaktadır. Bu çalışmanın amacı; sözlü, yazılı ve elektronik iletişim bağlamında şekillenen kültür ortamlarının ve bu ortamlarla ilgili kavramların Âşık Veysel’in şiirlerinde nasıl yer aldığını belirlemektir. Bu amaçla metin incelemesi yöntemiyle Âşık Veysel’in yayımlanmış şiirlerinde ilgili kavramlar tespit edilerek değerlendirilmiştir. Bu tespitler yapılırken “söz” ve “yazı” etrafındaki kavramların anlamları ve bu anlamlara yapılan göndermeler dikkate alınmıştır. Çalışmada “söz” ve “yazı”nın doğası, “söz” ve “yazı” ilişkisi ile ilgili şairin algısı tespit edilmiş; sözlü, yazılı ve elektronik kültür ortamlarına dair Âşık Veysel’in değerlendirmeleri ve bu ortamların şiirlerine nasıl yansıdığı belirlenmiştir. Konuyla ilgili bütün örnekler Doğan Kaya’nın Âşık Veysel (2011) adıyla hazırladığı yayından seçilmiştir. Sonuç olarak; Âşık Veysel’in geleneğin kodlarından faydalanarak yeni icra ortamlarında yeni imgeler kullandığı, yeni ortamlarla birlikte yaşanan değişimin de şiirlerine yansıdığı görülmüştür. Aynı zamanda Âşık Veysel’in şiirleri, kültür ortamlarındaki değişim ve dönüşümlerin yarattığı yaşam biçimleri ve değerler dünyasındaki farklılaşmalara da şahitlik etmektedir. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Uluslararası alan indekslerindeki dergilerde yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Folklor akademi dergisi (Online) |
| Dergi ISSN | 2651-253X |
| Dergi Tarandığı Indeksler | ASOS |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 08-2024 |
| Cilt No | 7 |
| Sayı | 2 |
| Sayfalar | 630 / 647 |
| Doi Numarası | 10.55666/folklor.1477976 |
| Makale Linki | https://dergipark.org.tr/tr/pub/folklor/issue/86795/1477976 |
| Atıf Sayıları |
