img
Tefsir Geleneğinin Gökle Yerin İtaati ve Tesbihi Yorumu Üzerine Bir Değerlendirme   
Yazarlar
Doç. Dr. Nazife Vildan GÜLOĞLU
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye
Özet
Fussilet sûresinin 11. âyetinde bahsedildiğine göre gök ve yere itaat emredilmiş, onlar da bu emri yerinegetirdiklerini beyan etmişlerdir. İsrâ sûresinin 44. âyetinde ise yedi gök, yer ve buralarda bulunan herkesinyüce Allah’ı tesbih ettiği ifade edilmektedir. Âyetlerde işaret edilen ve akıllı oldukları anlaşılan bazı varlıkların,itaat ve tesbihlerini anlamakta bir problem yoktur. Ancak insan gibi mükellef olmayan varlıklar için sözkonusu olan bu itaat ve tesbihi nasıl anlamak gerekir? Zira emanetin göklere, yere ve dağlara teklif edildiğinden bahseden Ahzâb sûresindeki 72. âyete göre zikri geçen varlıklar, emaneti yüklenmekten çekinmişler,onun sorumluluğundan korkmuşlar ve nihayetinde onu, insan yüklenmiştir. Buna rağmen ilgili âyetler, niçingök ile yerin itaatinden ve de tesbihinden bahsetmektedir? Bu makalenin amacı, bu varlıkların itaatini vetesbihini ifade eden âyetlerin tefsir geleneğinde nasıl yorumlandığını tespit etmektir. Literatürde gök ile yerinitaat ve tesbihini birlikte değerlendiren özel bir çalışmanın olmadığı görülmektedir. Bu çalışma, farklı te’vilyöntemleri kullanan bazı müfessirlerin bu sahadaki yorumlarını karşılaştırmalı olarak değerlendirmeyihedeflemektedir. Çalışmanın bu yönüyle literatüre katkı sağlayacağı umulmaktadır. Çalışmada, Fussilet sûresinin 11. âyeti ile İsrâ sûresinin 44. âyeti merkeze alınmıştır. Çalışma sırasında öncelikle ilgili âyetlerinyorumlarıyla ilgili bazı klasik tefsirler taranmıştır. Müfessirlerin söz konusu âyetler hakkındaki izahları gruplandırılmak suretiyle karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. Buna göre âlimler, gök ve yerin itaati ile tesbihihakkında mecaz ve hakikat olmak üzere iki tür anlayış sergilemişlerdir. Her iki âyetin, bağlam itibariyle birbirlerine yakın birer pozisyonda olmaları da dikkat çekicidir. İkisi de müşriklerin yüce Allah’a karşı itaatsizliklerini ve iftiralarını ifade eden tavır ve sözleri bağlamında, bütün varlıkların koşulsuz olarak yüce Allah’a itaathâlinde olduğunu ve daima O’nu tesbih ettiklerini bildirme sadedinde gelmiştir.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı Tefsir Araştırmaları Dergisi
Dergi ISSN 2587-0882
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 10-2021
Cilt No 5
Sayı 2
Sayfalar 941 / 964
Doi Numarası 10.31121/tader.998841
Makale Linki https://dergipark.org.tr/tr/pub/tader/issue/65549/998841