| Bu çalışmanın temel amacı, su eksikliği stresinin (WD) ıspanak üzerindeki etkilerini hafifletmede asparajin (Asn), fenilalanin (Phe), melatonin (Mel) ve potasyum nitrat (KNO3) ekzogen uygulamalarının potansiyel faydalarını araştırmaktır. Bu dört kimyasalın kuraklık stresindeki fideler üzerindeki iyileştirici etkileri, büyüme hızı özellikleri, klorofil, ikincil metabolitler, azotlu bileşikler, mineral içerikleri ve antioksidan enzim aktivitesindeki değişimler karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Sonuçlara göre, WD uygulamasıyla ıspanak fidelerinin büyüme hızı özellikleri azalmış ancak Asn, Phe, Mel ve KNO3 ilaveleri kuraklığın büyüme parametreleri üzerindeki baskılayıcı etkisini hafifletmiştir. Dört uyarıcının uygulaması, WD stresine maruz bırakılan fidelerde kontrole kıyasla klorofil, lutein, antosiyanin, fenolik bileşikler, flavonoidler, prolin ve glisinbetain (GB) içeriğinde önemli bir artışa yol açmıştır. Ayrıca bu uyarıcılar WD stresi altındaki fidelerde malondialdehit (MDA) ve hidroejen peroksit (H2O2) üretimini baskılamış ancak polifenol oksidaz (PPO), askorbat peroksidaz (APX), katalaz (CAT), proksidaz (POD) ve süperoksit dismutaz (SOD) aktivitelerinde önemli bir artışa neden olmuştur. WD uygulamasıyla magnezyum (Mg), kalsiyum (Ca), mangan (Mn) vedemir (Fe) düzeyleri azalırken, potasyum (K), fosfor (P), sülfür (S), nikel (Ni), bakır (Cu) çinko (Zn) düzeyleri artırmıştır. Veriler değerlendirildiğinde, su eksikliği stresine maruz kalan Acosta ıspanak çeşidine dışarıdan Asn, Phe, Mel ve KNO3 verilmesinin, oksidatif stresi önleyerek, enzimatik ve enzimatik olmayan savunma mekanizmasını güçlendirerek verim ve besin kalitesinin artmasına önemli katkı sağladığı söylenebilir. |
Doç. Dr. Nezahat TURFAN
