| Yazarlar (2) |
Dr. Öğr. Üyesi Ferda Merve KARAMANOĞLU
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
Doç. Dr. Erol TOPAL
Türkiye |
| Özet |
| Karahanlılar döneminde işittiği bir hadis üzerine Kaşgarlı Mahmut tarafından Türkçeyi Araplara öğretmek niyetiyle iki yıl kadar bir sürede yazılan Dîvânu Lugâti't-Türk, içinde taşıdığı söz varlığı unsurları bakımından Türk dili ve kültürünü belgeleyen müstesna bir eserdir. Soylu bir aileden gelen, Karahanlıların başkenti Kaşgar'da iyi bir eğitim görmüş olan ve Türk topluluklarını birbirine yaklaştıracak en önemli ögenin dil olduğunu bilen Kaşgarlı Mahmut, 11. yüzyılda Orta Asya'da yaşayan tüm Türk lehçelerini incelemiş, dönemin Türk topluluklarıyla ilgili önemli ayrıntıları eserinde ortaya koyarak Türkçeden Arapçaya sözlüğünü oluşturmuş ve Abbasi halifesine sunmuştur. Sözlükte, kelimelerin Arapça anlamlarının yanı sıra Türk halk edebiyatına, folkloruna dair pek çok örnek bulunmaktadır. Eserde Türkçenin ses ve biçim özellikleri hakkında da bilgi verilmiştir. Kaşgarlı Mahmut yaptığı bu çalışmada Türkçe ile Arapçanın üstünlük bakımından birbirine çok yakın diller olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bazı kaynaklarda adı geçen fakat yazıldıktan uzun bir süre sonra Ali Emiri tarafından İstanbul'da bir kopyası bulunan eserde birçok alanla ilgili Türk kültür ve dilinin zenginliğini gösteren pek çok kelime bulunmaktadır. Bu çalışmada eserde geçen eğitimle ilgili isimler, fiiller, ikilemeler ve terimler tespit edilerek kavram alanlarına göre sınıflandırılmış, değerlendirilmelerinde ise yazarın kendi verdiği açıklamalar ve örnekler dikkate alınmıştır. Yapılan sınıflandırma sonucunda eğitimle ilgili daha çok fiillerin kullanıldığı bunun yanında azımsanamayacak sayıda isimlerden ve ikilemelerden de faydalanıldığı tespit edilmiştir. |
| Anahtar Kelimeler |
| Dîvânu Lugâti't-Türk, Sözlük, Kaşgarlı Mahmut, Eğitim |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi |
| Dergi ISSN | 2147-2610 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 06-2025 |
| Cilt No | 13 |
| Sayı | 43 |
| Sayfalar | 168 / 186 |
| Doi Numarası | 10.33692/avrasyad.1625568 |
| Makale Linki | https://doi.org/10.33692/avrasyad.1625568 |
| Atıf Sayıları |
