| Yazarlar (1) |
Doç. Dr. Mustafa AYKAÇ
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| “Tahrif” kelimesi Arapça kökenli bir kelime olup orijinal bir metni veya bir fikri kastedilen anlamı taşımayacak şekilde değiştirmek anlamına gelir. Yazılı edebiyatın birçok alanında olduğu gibi dinî eserlerde de bazı tahriflerin yapıldığı bilinmektedir. Bu çalışma Ali el-Kārî’nin Şerḥu’l-Fıḳhi’l-ekber’inde Hz. Peygamber’in annesi ve babasının âhiretteki durumunu ele alan kısımlarda yapıldığı düşünülen bir tahrifi konu edinmektedir. Hz. Peygamber’in anne ve babasının âhiretteki durumlarının ne olduğu konusu İslâmî literatürde tartışılan önemli bir konudur. İslâm âlimlerinin çoğu Hz. Peygamber’e saygısızlık olacağını ve onu inciteceğini düşünerek onun anne ve babasının cennetlik olduğunu söylemiştir. Bununla beraber Ali el-Kārî (ö. 1014/1605) gibi bazı âlimler daha gerçekçi olduğunu düşünerek onların küfür üzere öldüklerini belirtmişlerdir. Hayatının sonuna kadar bu görüşünden dönmeyen Ali el-Kārî, Hanefîler tarafından çok eleştirilmiştir. Onun bu konudaki görüşlerini dile getirdiği eserleri üzerinde yapılan çalışmalarda Ebû Hanîfe’nin (ö. 150/767) el-Fıḳhü’l-ekber isimli risâlesinin üzerine Ali el-Kārî’nin yazdığı şerh olan Şerḥu’l-Fıḳhi’l-ekber isimli kitabının nüshalarında birtakım farklılıkların olduğu tespit edilmiştir. Bununla beraber eserin metninde yapılan bu değişiklikler hakkında kapsamlı bir araştırmaya girilmemiştir. Bu çalışma Ali el-Kārî’nin Şerḥu’l-Fıḳhi’l-ekber isimli eserinde söz konusu edilen değişiklikleri/tahrifâtı tarihî süreç içinde ortaya çıkarmayı ve bunun muhtemel sebebini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Hz. Peygamber’in anne ve babasının âhiretteki durumu, Ebû Hanîfe’nin bu konuya dair görüşleri, konuyu ele alması bakımından el-Fıḳhü’l-ekber’in farklı nüshaları hakkındaki tartışmalar araştırmamızın konusuna dâhil değildir. Çalışmamızda Ali el-Kārî’nin bu eserinin Hz. Peygamber’in anne ve babasının durumunu ele alan kısımların yazma nüshalarda, Osmanlı dönemi matbaa baskılarında, modern dönem matbaa baskılarında ve eserin tercümelerinde nasıl ele alındığı araştırılmıştır. Böylece tarihî süreç içinde konunun eserin farklı nüsha ve baskılarında yapılan tahrifler tespit edilmiştir. Tahrif hakkında daha kapsamlı tespitler yapabilmek için müellifin ilmî perspektifini, eserinin özelliklerini de değerlendirmek gerekir. Ali el-Kārî’nin şerhine konu olan eserin yazarının Hanefîliğin kurucusu Ebû Hanîfe olması önemlidir. Ali el-Kārî ise yaşadığı dönemde Hanbelîliğin yaygın olduğu Hicaz bölgesinde Hanefîliğin önemli bir temsilcisidir. Kaynaklar Ali el-Kārî’nin Hanefîliği savunmak için hiç çekinmeden diğer mezhep kurucularını eleştiren önder bir Hanefî olduğunu nakletmektedir. Buna göre eserin ortaya çıkmasında etkili olan her iki âlimin de Hanefîlik için önder isimler olduğu tespitini yapmak gerekir. Şerḥu’l-Fıḳhi’l-ekber isimli eser ise bu iki önemli kişinin yani Ebû Hanîfe ve Ali el-Kārî’nin fikirlerinin kesişim noktasını teşkil etmesi bakımından önemlidir. Diğer taraftan eserleri yayına hazırlayan muhakkiklerin ilmî perspektifleri de tahrif hakkında önemli ipuçları barındırabilecektir. Bu çalışmanın bulgularının temsil gücü yüksek isim ve eserlerdeki tartışmalı konuları ele alırken tahkikli nüshalarda da tahrif olasılığının dikkate alınması gerektiğine dair bir perspektif kazandırmasını hedefliyoruz. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayınlanan tam makale |
| Dergi Adı | Kader |
| Dergi ISSN | ISSN-2602 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 06-2025 |
| Cilt No | 23 |
| Sayı | 1 |
| Sayfalar | 23 / 48 |
| Doi Numarası | 10.18317/kaderdergi.1614054 |
| Makale Linki | https://doi.org/10.18317/kaderdergi.1614054 |
| Atıf Sayıları |
