img
img
Osmanlı bilim tarihinde kadın temsili: İlk kadın geometri kitabı müellifi Şazimend [Özhan] Hanım (1887-1955) ve Yeni Usûl ‘Amelî Hendese adlı Osmanlıca eseri.   
Yazarlar (1)
Dr. Öğr. Üyesi Semiha Betül TAKICAK Dr. Öğr. Üyesi Semiha Betül TAKICAK
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye
Devamını Göster
Özet
Şazimend Hanım, Osmanlı Son Dönem’inde yetişmiş ilk kadın öğretmenlerdendir. Öğretmenlik mesleğini Cumhuriyet’in ilk yıllarında da sürdürmüştür. Şazimend Hanım, Yeni Usûl ‘Amelî Hendese adıyla 1918 yılında Osmanlıca bir ders kitabı kaleme almıştır. Araştırmanın temel amacı, söz konusu eseri, günümüz ders kitapları ile karşılaştırarak pedogojik açıdan değerlendirmek ve kadınların Osmanlı bilim tarihindeki varlığını delillendiren bir belge olarak sunmaktır. Nitel araştırma yöntemine dayalı bu çalışmada, Osmanlıca kitabın transliterayonuna dayanan tarihsel ve kuramsal metin analizi uygulanmıştır. Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde tek basma nüshası tespit edilen Yeni Usûl ‘Amelî Hendese, araştırmacı tarafından Osmanlıca’dan translitere edilerek literatürde ilk kez günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Söz konusu metin, günümüz matematik eğitimi müfredatıyla karşılaştırılarak bilim ve eğitim tarihi literatürüne kazandırılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda eserin, çeviri ya da derleme olmadığı, aksine Şazimend Hanım tarafından telif edilmiş özgün bir çalışma olduğu tespit edilmiştir. Bu yönüyle Yeni Usûl ‘Amelî Hendese, Osmanlı’da bir kadın tarafından kaleme alınmış bilinen ilk ve tek Osmanlıca geometri kitabı olma niteliği taşımaktadır. Söz konusu eser, Salih Zeki (1864-1921) ve Mehmed İzzet (1867-1940) gibi dönemin önde gelen bilim insanlarının kitaplarıyla birlikte, 1924 yılında Erken Cumhuriyet Dönemi’nde döneminin Millî Eğitim Bakanlığı tarafından okutulmak üzere önerilmiştir. Bu durum eserin pedagojik niteliğinin dönemin farklı eğitim anlayışları nezdinde de takdir edildiğini göstermektedir …
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayınlanan tam makale
Dergi Adı Fiscaoeconomia
Dergi ISSN 2564-7504
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 09-2025
Cilt No 9
Sayfalar 103 / 120
Doi Numarası 10.25295/fsecon.
Makale Linki https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4961084