| Yazarlar (2) |
Arş. Gör. Sümeyye Begüm ATALAN
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
Aylin Ayaz
Hacettepe Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| Bisfenol A (BPA) ve analoglarının endokrin sistem üzerindeki bozucu etkileri, önemli bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmektedir. Günümüzde otoriterler tarafından BPA kullanımına getirilen sınırlamalar sonucunda alternatif bisfenol türevlerinin kullanımı artmıştır. Ancak bu analogların da BPA ile benzer endokrin bozucu özellikler taşıdığı ve potansiyel toksisitesi hakkında sınırlı veri bulunduğu bildirilmektedir. Bisfenol A ve analogları, başta diyet ve diğer çevresel maruziyet kaynaklarıyla vücuda alınmaktadır. Bu kimyasallar metabolik süreçlerde olumsuz etkilere neden olmaktadır. Özellikle maternal, fetal, neonatal ve çocukluk dönemlerinde düşük doz maruziyetin uzun dönemde olumsuz etkiler yarattığı gösterilmiştir. Metabolik etkileri arasında abdominal obezite, hiperlipidemi ve hiperkolesteroleminin yer aldığı bu kimyasalların oksidatif stres ve inflamasyon mekanizmaları aracılığıyla sağlık risklerini artırdığı görülmüştür. Ayrıca bisfenollerin hormonal sistem üzerinde dengesizliklere ve üreme bozukluklarına neden olabileceği, bazı kanser türlerinde metastazı tetikleyebileceği bulunmuştur. Bu bulgular, BPA ve analoglarının insan sağlığı üzerindeki etkilerini daha iyi anlamak ve maruziyet kaynaklarını belirlemek için kapsamlı araştırmalar gerekliliğini vurgulamaktadır. Özellikle besin ambalajlarında kullanılan bisfenollere yönelik risk ve güvenlik değerlendirmelerinin yapılması ve alternatif, güvenli kimyasalların geliştirilmesi kritik bir adım olacaktır. Ayrıca, çevresel maruziyetin azaltılması, sürdürülebilir çevreye yönelik politikaların uygulanması ve bireylerin bu konuda bilinçlendirilmesi, halk sağlığının korunması ve devamı açısından önemlidir. Bu … |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Diğer (Teknik, not, yorum, vaka takdimi, editöre mektup, özet, kitap krıtiği, araştırma notu, bilirkişi raporu ve benzeri) |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayınlanan teknik not, editöre mektup, tartışma, vaka takdimi ve özet türünden makale |
| Dergi Adı | Beslenme ve Diyet Dergisi |
| Dergi ISSN | 1300-3089 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 10-2025 |
| Cilt No | 53 |
| Sayı | 3 |
| Sayfalar | 310 / 319 |
| Doi Numarası | 10.33076/2025.BDD.1979 |
| Makale Linki | https://beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/1979/1374 |
| Atıf Sayıları |
