img
Cumhuriyet Türkiyesi’nde Elektrik Enerjisi Üretimi ve Enerji Politikaları (1923-1960)   
Yazarlar
Doç. Dr. Nadir YURTOĞLU
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye
Özet
Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren 1960 yılına kadar Türkiye’de elektrikenerjisi üretimi çalışmaları ve enerji politikaları ile bu politikaların ekonomiye olanyansımaları, çalışmanın konusunu teşkil etmektedir. Konu, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) döneminde elektrik üretimi (1923-1950); Demokrat Parti (DP) dönemindeelektrik üretimi (1950-1960) ile sınırlandırılarak iki dönem dâhilinde ele alınmıştır.Türkiye’de elektrik üretimi çalışmaları ve enerji politikaları ile bu politikaların ekonomiye olan katkıları sayısal veriler üzerinde değerlendirilmiştir. Çalışmanın kaynak materyalini, Cumhuriyet arşivi belgeleri, resmi yayınlardan; zabıt ceridesi, kanunlar ve tutanak dergileri, resmi gazete, istatistik yıllıkları, ayın tarihi ve döneminsüreli yayınları arasında bulunan ekonomi dergilerinin makaleleri oluşturmaktadır.Konu incelenirken, dönemin Türkiye’si ile Dünyanın elektrik üretimi alanında yaşanan gelişmeleri göz önüne alınarak gerekli değerlendirilmeler yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuç şudur: Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren CHP Hükümetlerizamanında elektrik üretimi faaliyetleri yabancı sermayeli imtiyazlı ortaklıklar şeklinde yürütülmüş, 1930’lu yıllara gelindiğinde yabancı sermayenin elinde bulunanimtiyazlar Devlet tarafından satın alınmaya başlanmıştır. 14 Haziran 1935 tarihindeEtibank ve Elektrik İşleri Etüt İdaresinin (EİEİ) kurulması ile elektrik enerjisininüretimi ve dağıtımı bu kurumların uhdesine alınmıştır. DP hükümetinin iktidaragelmesi akabinde, 18 Aralık 1953 tarihinde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğününkurulması ve enerji üretimine daha da önem verilmesi ile beş büyük hidroelektriksantrallerinin yanı sıra orta ölçekte birçok santraller kurulmuştur. Bu suretle 1950yılında 789.5 milyon kilovat saat olan enerji üretimi 1960 yılında 2 milyar 815 milyon kilovat saatin üzerine çıkarak ülke ekonomisine önemli katkılar sağlamıştır.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi
Dergi ISSN 1011-727X
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 11-2018
Cilt No 34
Sayı 98
Sayfalar 227 / 280
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Atıf Sayıları
TRDizin 1

Paylaş