| Yazarlar |
Ali İslam
Türkiye |
Prof. Dr. Sezgin AYAN
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
|
Ali Turan
|
|
Muharrem Yılmaz
|
|
Salih Çolak
|
|
Selim Karagöl
Türkiye |
| Özet |
| Türk fındığı (Corylus colurna L.) Türkiye'ye özgü doğal bir türdür. Yayılım alanı içinde küçük, dağınık ve izole popülasyonlar bulunur. Bu popülasyonlar, koruma ve doğal rezervuar olarak sürekli kullanım alanı ve seleksiyon için kritik öneme sahiptir. Ağaçlar zorlu çevre koşullarına iyi uyum sağlamış olup 400 yaşında kadar yaşadığı tahmin edilmektedir. Son yıllarda bu tür, iklim değişikliğinin etkilerine ilişkin çalışmalarda önemli ve değerli ağaç türünü kullanan birçok ülkede tarım ve ormancılık alanında bilim adamlarının dikkatini çekmiştir. Bu orjinal genotipler çevre koşullarına adaptasyonunda ve olası üretimde önemli kilit rol oynamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Kastamonu ve Bolu illerinde 13 farklı popülasyondan seçilen genotiplerin anaç özellikleri yönünden varyasyonunu ortaya koymaktır. Bu bölgeler Türk fındığının en yaygın bulunduğu olduğu yerlerdir. Bu amaçla, ebeveyn ağaçlarda bir yaşındaki sürgünlerin büyüme alışkanlığı, büyüme gücü, dip sürgünü sayısı ve boğum arası ölçümleri yapılmıştır. Parametrik olmayan verilere, popülasyonlar arasında her bir değişken ve toplam puan sayısı için farklılığı belirlemek için Kruskal Wallis-H testi uygulanmıştır. Daha sonra gruplar arasındaki farklılıklar için Mann-Whitney-U testi kullanılmıştır. Ayrıca popülasyonlar ve genotipler arasındaki filogenetik ilişki Cluster analizi ile ortaya konmuştur. Puanlanan anaçlar arasında en yüksek puanı Kastamonu Tunuslarda yetişen KTU3 ve KTU64 nolu bireyler almış olup dip sürgünü vermeme ve güçlü büyüme yönünden öne çıkmışlardır. Türkiye fındık popülasyonlarında bireylerin genellikle dip sürgünü oluşturmadıkları (%89.4) ve kuvvetli büyüme gösterdikleri gözlemlenmiştir. C. colurna ağaçlarının popülasyon içinde bireysel ve dağınık olduğu gözlenmiştir. Ağaçların çoğu yaşlıdır ve yerinde korunmaları önerilir. Türk fındığı popülasyonunun, tarımsal üretimde anaç ve çeşit geliştirmede, sürdürülebilir orman gelişimi ve iklim değişikliği senaryolarında ekolojik uyum gibi üretim ve sürdürülebilirlikte kilit rol oynayacağı söylenebilir. |
| Anahtar Kelimeler |
| Corylus colurna L.,fındık,dip sürgünü,genotip,anaç |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | The Black Sea Journal of Sciences |
| Dergi ISSN | 2564-7377 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | İngilizce |
| Basım Tarihi | 10-2023 |
| Cilt No | 13 |
| Sayı | 4 |
| Sayfalar | 14116 / 1426 |
| Doi Numarası | 10.31466/kfbd.1285059 |
| Makale Linki | https://dergipark.org.tr/en/pub/kfbd/issue/81367/1285059 |
| Atıf Sayıları |
