| Yazarlar (2) |
İsmail Erdoğan
Fırat Üniversitesi, Türkiye |
Doç. Dr. Cengiz ÇUHADAR
Kastamonu Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| Düşünce tarihinin vazgeçilmez unsurlarından biri olan tartışma geleneğinin ne zaman ve nasıl başla- dığı hakkında kesin bir bilgimiz bulunmamaktadır. Benzer durum İslam düşünce tarihi için de geçerli- dir. Başlangıcını bilemesek de bazı tarihi vesikalara göre İslam dünyasında bilimsel anlamda gerçekleşen tartışmalardan ilki Bağdat’ta meydana gelmiştir. Ebu Bişr Mettâ ile Ebu Said es-Sirafî arasında 932 yılın- da yaşanan ve tarihe “Bağdat Tartışması” olarak geçen bu tartışma, Ebu Hayyân et-Tevhidî tarafından kayıt altına alınmıştır. Tartışma, dilin mi yoksa mantığın mı üstün olduğu meselesi etrafında dönüp durmuştur. Bu tartışmadan yaklaşık yetmiş-seksen yıl kadar sonra bu kez Türkistan bölgesinde önemli bir tartışma yaşanmıştır. Bu tartışma ise filozof ve hekim İbn Sina ile doğa bilimleri uzmanı Birunî ara- sında meydana gelmiştir. Söz konusu tartışmanın tahminen 1007 yılında meydana geldiğini söyleyebili- riz. Tartışma önce sözlü olarak başlamış daha sonra da yazışmalar suretiyle devam etmiştir. Büyük bir bölümünü felsefî konuların oluşturduğu tartışma, fizik ve astronomi ile ilgili bilimsel problemlerin de ele alınmasıyla çok yönlü bir hale gelmiştir. Tartışmanın, daha sonra Gazalî tarafından başlatılacak olan “tehâfüt” tartışmalarına öncülük etmiş olması itibariyle de ayrı bir önem arz ettiğini söyleyebiliriz. Şöyle ki bu tartışmada ele alınan felsefi meseleler, Gazalî ve sonrası dönemde “tehâfüt” olarak kaleme alınan kitaplarının da temel konularını oluşturmaktadır. İslam dünyasında yapılmış olan diğer önemli bir tar- tışma ise Endülüs’ün iki büyük filozofu İbn Sîd el-Batalyevsî ile İbn Bâcce arasında Zaragoza’da yaşan- mıştır. XII. asırda yapılan bu tartışma tarihe “Zaragoza Tartışması” olarak geçmiştir. Tartışmanın konusu ise sadece dil ilmi (gramer) ile ilgilidir. Bu çalışmamızda Bağdat ve Zaragoza tartışmaları hakkında kısa bir bilgi verdikten sonra İbn Sina ile Birunî arasındaki tartışmanın aydınlanmasına katkıda bulunmayı hedefliyoruz. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayınlanan tam makale |
| Dergi Adı | İSLAMÎ ARAŞTIRMALAR DERGİSİ |
| Dergi ISSN | 1304-6810 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 12-2024 |
| Cilt No | 35 |
| Sayı | 3 |
| Sayfalar | 389 / 401 |
| Doi Numarası | 10.62862/isar.2024-106301 |
| Makale Linki | https://www.islamiarastirmalar.com/islami-arastirmalar-dergisi-2024-35-cilt-3-sayi/ |
| Atıf Sayıları |
